Inkomen in een eenmanszaak

Vele zorgberoepers zijn, al dan niet uit noodzaak, ook zelfstandige. Ze kiezen bij de start van hun activiteit meestal voor een éénmanszaak, omdat zowel de opstart als de werking van deze ondernemingsvorm relatief eenvoudig is, in tegenstelling tot een vennootschap. Eén van de belangrijkste verschillen tussen die twee ondernemersvormen is het inkomen.

Met ‘inkomen’ bedoel ik het geld dat je uit je onderneming kan halen om persoonlijk (= privé) te besteden. Om van te leven dus.

In deze blog licht ik de vorming van inkomen binnen een éénmanszaak toe.

Het grote voordeel is dat dit een relatief eenvoudig verhaal is maar er zijn ook heel wat zaken waar je moet op letten. Een geïnformeerde ondernemer is er twee waard en daarom ben ik in mijn pen gekropen om het één en ander wat duidelijker te stellen.

Het vrij beschikken over de zuur verdiende centjes

Zoals ik al vertelde zijn de regels voor een eenmanszaak eenvoudiger dan voor een vennootschap. Er wordt namelijk geen onderscheid gemaakt tussen het privévermogen van een ondernemer en zijn of haar inkomen uit een zelfstandige activiteit.

Het voordeel van een eenmanszaak is dus dat je alle geld dat je als zorgberoeper verdient in deze ondernemersvorm vrij kan besteden. Dit kan onder voorwaarde dat je alle leveranciers correct betaalt en, indien je BTW-plichtig bent, de BTW tijdig doorstort aan de BTW-administratie. Daarnaast moet je ieder kwartaal sociale bijdragen betalen en worden je netto-inkomsten, na aftrek van alle fiscaal aanvaarde kosten, belast in de personenbelasting.

Elk voordeel heeft zijn nadeel en ook hier geldt dat gezegde. Als starter of wanneer de zaak zich in een groeifase bevindt, is het niet makkelijk in te schatten hoe hoog je netto-inkomen zal zijn gedurende het jaar. Dat betekent dat het gissen is naar hoeveel sociale bijdragen je zal moeten betalen aan het sociale verzekeringsfonds en hoeveel de personenbelastingen zullen bedragen.

De sociale bijdragen

Je sociale verzekeringsfonds maakt ieder jaar een schatting van hoeveel je per kwartaal aan sociale bijdragen moet betalen. Daarvoor baseert het zich op jouw netto-inkomen van drie jaar geleden. Met andere woorden zal er in 2022 gekeken worden naar het inkomen in 2019. Ben je nog geen 3 jaar aan de slag als zorgberoeper, dan betaal je de minimumbijdragen. Blijkt op het einde van het jaar dat het werkelijk inkomen een stuk hoger ligt, dan kan je je verwachten aan een fikse afrekening. En daar verschieten heel wat ondernemers zich een hoedje van.

Het bovenstaande verhaal is vergelijkbaar met de voorschotfacturen aan een gas -en elektriciteitsleverancier. Er wordt elke maand een bepaald bedrag betaald dat gebaseerd is op het verbruik van het voorgaande jaar. Op het einde van het jaarcontract, komt er dan een eindfactuur op basis van het effectieve verbruik van het afgelopen jaar. Ligt het verbruik hoger dan ingeschat? Dan zal er moeten bijbetaald worden.

Een tip die ik graag meegeef: schat je in dat jouw inkomen hoger zal liggen dan hetgeen jouw sociale verzekeringsfonds heeft ingeschat, vraag dan zeker om jouw kwartaal bijdragen alvast te verhogen. Dan vermijd je grote afrekeningen later en bovendien zal jouw belastingfactuur iets lager uitvallen. En dat brengt me bij het volgende…

De belastingen

Om te begrijpen hoe dit werkt, leg ik eerst even uit hoe het betalen van belastingen bij ‘gewone’ werknemers werkt.

Zij spreken een brutoloon af met hun werkgever. Bij de maandelijkse uitbetaling van het loon is deze echter verplicht om zowel sociale bijdragen als ‘bedrijfsvoorheffing’ in te houden. De sociale bijdragen worden naar de RSZ doorgestort, en kan je vergelijken met de sociale bijdragen die je als zelfstandige aan je sociaal verzekeringsfonds betaalt. De bedrijfsvoorheffing is een ‘voorschot’ op personenbelastingen die over je inkomen uit arbeid moet betalen. Halverwege het volgende jaar krijg je dan de vraag om je belastingaangifte in te dienen. Dan maakt de fiscus een afrekening (= je belastingaanslag) en krijg je een stukje van de ingehouden bedrijfsvoorheffing terug, of moet je bijbetalen.

Als zelfstandige heb je geen werkgever die je loon uitbetaalt. Er wordt dan ook niet automatisch ‘bedrijfsvoorheffing’ over jouw inkomen doorgestort in de loop van het inkomstenjaar.

Daarom vraag de fiscus je om op eigen initiatief voorafbetalingen te doen in de personenbelasting. Maar waar het sociale verzekeringsfonds voor jou een inschatting van de sociale bijdragen maakt, zal een ondernemer de voorafbetalingen aan de fiscus volledig zelf moeten inschatten. Richtlijnen zijn er niet. Je zal dus zelf, eventueel met de hulp van een boekhouder, in de loop van het inkomstenjaar een raming moeten maken van hoeveel je dat jaar gaat verdienen. Daarop kunnen dan de voorafbetalingen gebaseerd worden. Gokken dus…

En ja, ook hier volgt een afrekening. Als zelfstandige moet je uiteraard ook een belastingaangifte indienen waarin je aan de fiscus vertelt hoeveel je inkomsten, aftrekbare kosten en sociale bijdragen zijn geweest. Op dat netto-inkomen worden je belastingen berekend, en hiermee worden je voorafbetalingen verrekend. Het teveel betaalde bedrag krijg je terug. Heb je te weinig vooraf betaald dan moet je het saldo bijstorten mét een verhoging van een paar procent als een soort ‘boete’ voor te lage voorafbetalingen. Gelukkig geldt die verhoging niet voor ondernemers die minder dan drie jaar geleden gestart zijn. Oef!

Conclusie

Het inkomen in een eenmanszaak wordt volledig onderworpen aan sociale bijdragen en progressieve tarieven in de personenbelastingen. Maar een belangrijk voordeel is dat je als zelfstandige zonder meer vrij kan beschikken over de zuur verdiende centjes, die er na deze inhoudingen overblijven.

Naar een vennootschap?

Als je inkomen uit je eenmanszaak stijgt, kan de factuur voor sociale bijdragen en belastingen fors oplopen. Dan wordt er vaak geadviseerd om naar een vennootschap over te stappen.

Maar is dat altijd een goeie keuze? Wanneer is de overstap aangewezen? Het antwoord hierop verschilt van ondernemer tot ondernemer. Om een gefundeerde keuze kunnen maken is het belangrijk dat de verschillen in werking duidelijk zijn. Een van dé grote verschillen is hoe je een inkomen haalt uit je vennootschap. Daar gaan we dieper op in in de volgende blog.